گروه درمانی چیست؟

گروه درمانی چیست؟

گروه درمانی چیست؟ (تفاوت گروه درمانی آموزشی و گروه درمانی حمایتی با گروه درمانی فرایند محور/تحلیلی)

 

Vincenzo Sinisi

Psychoanalyst, Group Analyst, & Clinical Psychologist in Private Practice inCapeTown

 

ترجمه و تلخیص: دکترحسین باشی

روان درمانگر تحلیلی، تحلیل گر گروه و روانشناس بالینی

 

کلمه"درمان"برای اکثر افراد تداعی کننده اتاقی با یک جعبه دستمال کاغذی، یک ساعت رومیزی و فردی که در حال گفتن از دردهایش هست، می باشد. با توجه به رواج درمان های فردی و نحوه ای که در فیلم  ها این نوع درمان به نمایش در می آید درمان فردی میتواند گزینه جذابی باشد.
 "افرادی که بواسطه جامعه/گروه ها آسیب دیده اند، بواسطه جامعه/گروه ها شفا خواهند یافت".(کلودی مارش،۱۹۳۳).

اگر در پانزده سال گذشته روان درمانی به من چیزی آموخته باشد این است که جلسات درمان فردی لزوماً تنها روش و بهترین رویکرد رشد و بهبود فردی نیست. درعین حال، گروه درمانی نه تنها به همان اندازه مبتنی بر درمان فردی است بلکه مؤثر است.

به کلامی دیگر، گروه درمانی نوعی از درمان است که توسط یک یا دو درمانگر آموزش دیده در یک گروه انجام می شود. معمولاً بین ۵تا ۱۲عضو، معمولاًهفته ای یک بار به مدت ۶۰ تا ۱۲۰ دقیقه همدیگر را ملاقات می کنند. گروه ها ممکن است باز باشند(هر کسی ممکن است در هر زمان بپیوندد)، بسته باشد(عضویت ثابت) یا آهسته باز باشد (اعضای جدید بجای اعضای قدیمی که خارج می شوند جایگزین شوند). دوره گروه می تواند از چند جلسه تا حتی چند دهه باشد.

از آنجا که کار گروهی در فضاهای حرفه ای متعددی (کاردرمانی، کار اجتماعی، روانشناسی، روان درمانی، روانپزشکی و ...) وجود دارد، اصطلاح گروه درمانی به طور متناوب به طیف وسیعی از مداخلات اشاره دارد که شامل بیش از سه نفر است.

سه نوع شایع گروه درمانی، شامل: گروه های آموزشی، گروه های حمایتی و گروه های روان درمانی مبتنی بر فرآیند(گروه درمانی تحلیلی) هستند.  هر کدام از انواع گروه درمانی ارزشمندی خاص خودش را دارد اما تنها گروه آخر؛ گروه های روان درمانی مبتنی بر فرآیند/تحلیلی، جایگزین قابل مقایسه ای با روان درمانی عمیق هستند و در اینجا مورد توجه ما خواهند بود.

گروه های آموزشی/تعلیمی

گروه های آموزشی یا تعلیمی، شباهت زیادی با کلاس های درسی دارند(به عنوان مثال دروس مدرسه) که معمولاً با آنها آشنا هستید. این جلسات گروهی توسط یک متخصص انجام می شود که برنامه درسی را در بر می گیرد که حول یک موضوع (مثلاً افسردگی) ساختار یافته است یا برای آموزش یک مهارت (به عنوان مثال ذهن آگاهی) طراحی شده است. اگرچکه دربرخی از این نوع گروه ها ممکن است اجازه دهند فرآیند های درون گروهی (تبادل بین شخصی، ارتباط و تأمل در این مورد) از طریق جلسه گروهی شکل بگیرد اما هدف اصلی آن آموزش است.

این گروه ها اغلب به تعداد مشخص جلسات محدود می شوند، و در مواردی بعنوان بخشی از یک برنامه درمانی گسترده تر انجام می شوند.

 

 

گروه های حمایتی

"سلام ، نام من باب است، و من یک الکلی هستم ..."  "سلام باب!"

بله ، این موردی هست که ما در فیلم ها بیشتر دیده ایم و جلسات AAیاNA نمونه خوبی است.
گروه های پشتیبانی یا حمایتی، محیط های ایمن را برای افراد فراهم می کنند تا بتوانند پشتیبانی،  الهام بخشی و راهنمایی دیگران را که با چالش های مشابه مواجه هستند را دریافت کنند. این چالش ها می تواند از اختلالات خلقی، مصائب سوءاستفاده جنسی تا مشکلات اعتیاد یا خانواده های با مشکلات پیچیده را شامل شود.
مانند گروه های آموزشی، این گروه ها معمولاً داری مضمون یا موضوع مشخصی هستند و از یک ساختار مشخص پیروی می کنند. در بعضی موارد، آنها از روند سنتی پیروی می كنند، "كسی كه گفتگو را از هفته گذشته در دست دارد در مورد فرازو نشیب های همان موضوع  بحث خواهد كرد" ، اما در بعضی مواقع دیگر به اعضا این اجازه را می دهند كه موضوعات مرتبط با موضوع را علناً بحث كنند.
گروه های حمایتی می توانند بصورت بسته باشند و با تعداد مشخص جلسات برگزار شوند و یا باز باشندو  بتوانند افراد جدید بپیوندند. برخی از افراد تحت هدایت همسالان هستند(گروه های اعتیاد اغلب توسط افراد در حال بهبودی هدایت می شوند)، در حالی که برخی دیگر متخصص نظارت بر بهداشت روان را برای نظارت بر جلسات به کار می گیرند.

گروه درمانی فرآیند محور(تحلیلی)

گروه های فرآیندی/تحلیلی شکل مورد علاقه من از گروه درمانی است. در حالی که من شخصاً از دو روش دیگر گروه درمانی(آموزشی و حمایتی) بهره برده ام  اما من در پتانسیل تحول بخش گروه درمانی فرایندی معتقد و محکم هستم. گروه های فرآیندی برای به حداکثر رساندن تغییر روانشناختی و رشد و پیشرفت بین فردی در درون فرد و بین افراد طراحی شده اند.

اگرچکه شیوه گروه درمانی مبتنی برفرآیند  بر استفاده از ارائه حمایت، راهبردهای مقابله، حل مسئله، آموزش و یا تکنیک های آموزش به افراد، تاکیدی ندارد اما درعوض، یک رهبر آموزش دیده حرفه ای (فکر کنید ارکستر: اعضا موسیقی را اجرا می کنند در حالی که رهبر گروه آنها را متحد می کند) گروه را راهنمایی می کند تا در طول جلسات از فرایندهای بین فردی خود استفاده کنند. استفاده از فرآیندهای بین فردی خود، این امکان را به فرد می دهد تا ارتباطات عمیقی را در درون خود و گروه پیدا کنند، و توانایی خود را در ایجاد بهبودی، به دست آوردن بینش شخصی در مورداحساسات خود و حس تعلق داشتن را بدست آورند. به مرور زمان اعضا احساس ترمیم می كنند، نسبت به اقدامات خود پاسخگو هستند و آنها می توانند آگاهی اجتماعی خود را تقویت كنند.
گروه های فرآیندی معمولاً هفته ای یک یا دو بار ، به مدت ۹۰ دقیقه، ملاقات می کنند و در یک فضای امن و محرمانه انجام می شوند. آنها ممکن است پیرامون یک موضوع (به عنوان مثال یک گروه فقط مرد) تشکیل شوند. به نظر من، آنها طیف متنوعی از افراد مشابه را شامل می شوند(از پیشینه های مختلف، هویت ها و با دلایل مختلف برای حضور در گروه). در گروه فرایندی تنوع باعث می شود که کمتر از موضوع گروه برای توضیح موضوع واقعی استفاده شود. به عنوان مثال، گروهی متشکل از افراد افسرده، ممکن است وسوسه شوند که مشکلات اعضا نتیجه افسردگی آنها باشد، در حالی که می تواند متغیرهای دیگری دخیل باشد، گرچه ممکن است مشکلات برخی از افراد با افسردگی ارتباط پیدا کند. تنوع، بر اساس تجربیات افراد دیگر، ایده ها و رویکردهای مختلفی را ارائه می دهد. گروه های فرآیندی معمولاً بسته هستند یا اگر  بدون تاریخ پایان فعالیت باشند، درصورتی عضو جدید را می پذیرد که عضو قدیمی تری آماده فارغ شدن از گروه و ترک گروه باشد(افزوده شده توسط مترجم متن: در گروه های فرایندی که صندلی خالی در گروه وجود دارد که درصورتی هست که گروه با حداکثر ظرفیت شروع بکار نمیکند مثلا گروه با ۶ نفر از ظرفیت ۸نفری،امکان افزودن عضو جدیدی غیر جایگزین نیز هست).

 

 

چرا از گروه درمانی فرایندی استفاده می کنیم؟

از آنجا که تجربیات ما از زندگی گروهی(به عنوان مثال زندگی خانوادگی ناکارآمد یا آسیب های اجتماعی) قدرت آسیب رساندن به احساسات ما و دیگران را دارد، به همین علت گروه های فرآیندی قصد دارند از همین ظرفیت به شیوه های مفید بهره بگیرند. به عنوان مثال ، اگر زندگی خانوادگی ناکارآمد فرد را از برقراری روابط پایدار فلج کرده است،  گروهی درمانی فرایندی به این فرد فرصتی می دهد که مجدداً راه های حضور و تعلق در یک رابطه (مانند پیوند با اعضای گروه) را امتحان کند.  به این امید که آنها یاد بگیرند که زندگی و روابط می توانند معنادار و ارزشمند باشند، حتی اگر آنها بهترین نتیجه را با همراه نداشته باشد. داشتن تنوع مزایای بسیاری برای گروه دارد. این تنوع به اعضای این گروه ها طیف وسیعی از دیدگاه ها و روش های زندگی را جهت ترسیم و شناسایی مسیر های پیش رو ارائه می دهد. اعضای مسن تر به اعضای جوان تر بینشی را نسبت به آینده ارائه می دهند و می توانند رابطه با والدینشان  را که در حال حاضر ممکن است دچار چالش باشد را برای شان یاد آوری کنند‌. به همین ترتیب، حضور اعضای جوان تر این امکان را برای اعضای مسن تر ایجاد می کند تادوران جوانی خود را به یاد آورند و فرصتی برای ارتباط مجدد با بخش های اساسی خود را فراهم کنند که ممکن است آنها را فراموش کرده باشند. اعضای گروه می توانند به طور مستقیم وراحت نسبت با یکدیگر صحبت کنند، تا رهبر گروه.  وقتی رهبر گروه در حال صحبت کردن و ارائه بازخورد است، برای اعضا آسان نیست که نظرات او را به چالش بکشند، در حالیکه هنگام صحبت با یکی از اعضای گروه ایجاد این چالش راحت هست. افرادی که ما در زندگی روزمره با آنها درتماس هستیم معمولاً متنوع هستند و بنابراین گروه های فرایندی این امکان را می دهند که به اعضا کمک کنند تا با روشهایی سازگاری اجتماعی خود را ارتقا دهند چراکه آنها نمایانگر واقعیت اجتماعی هستند، آنها محیطی را فراهم می کنند که در آن پویایی اجتماعی آشکار می شود و این فرصت های سازنده و مفیدی را ایجاد می کند. اعضا می دانند كه چگونه مردسالاری، نژادپرستی، ترومای تاریخی و بسیاری از پدیده های اجتماعی دیگر بر چه كسی و چگونگی زندگی تأثیر می گذارد. در عین حال، این تجربه امکان ترمیم آسیب ها، بخشش و ارتباط مجدد اجتماعی را فراهم می کند.  تصور کنید که احساس تعلق آسیب دیده را در جامعه وسیع تری که در آن زندگی می کنید، مجدد امتحان کنید.

با ظهور فرایندهای گروه اعضا با هم راحت تر می شوند و اغلب رفتارهای ناخودآگاه شروع به آشکار شدن می کنند. اعضا اثر رفتارهای خود در دیگران را می بینند و آنها در می یابند كه چگونه افراد گروه نسبت به آنها واكنش نشان می دهند، بنابراین گروه تحلیلی به افراد اجازه می دهند ببینند دیگران چگونه آنها را دریافت می كنند.  یادگیری چیزی در مورد خودتان با دیدن آن در شخص دیگر ساده تر است.  این شفابخش است که بدانید دیگران تجربیات، آرزوها، افکار و احساساتی را که ممکن است فکر کنید تنها مال شما هستند رابه اشتراک می گذارند. این مسیری طولانی کار را به سمت کاهش شرم وانزوا می برد.
این مزایای گروه های فرآیندی در کنار همان اصول مؤثر که در درمان فردی وجود دارد اضافه می شود. اگرچه ممکن است یک عضو بتواند کل جلسه را هدایت کند (همانطور که فرد در درمان فردی است)، عوامل درمانی روان درمانی فردی نیز در گروه درمانی وجود دارد.  گروه ها موقعیتی را برای شنیدن، پذیرش، درک و حمایت فراهم می کنند.  با آشناتر شدن اعضا با یکدیگر، درکهای پیچیده ای از یکدیگر را که در گروه به اشتراک می گذارند ، ایجاد می کنند.  اعضا تلاش می کنند تا از اینکه چه کسی هستند، چگونه دیده می شوند، چگونه به این شخصیت تبدیل شده اند و زندگی آنها به کجا می رود، فهم عمیق تری پیدا کنند.

چه کسی می تواند از گروه های فرآیند بهره مند شود؟

گروه های فرآیند برای افرادی که برای شناخت وبررسی خود کنجکاوهستند، ومی توانند افکار سایر اعضای گروه را گوش دهند و در نظر بگیرند بهترین گزینه می باشد. این نوع گروه احتمالاً  برای افرادی که سعی می کنند مشکلاتشان را از دیگران پنهان کنند، افرادی که اعتیاد فعال را تجربه می کنند، با یک بحران فوری روبرو هستند یا در حال حاضر دچار یک بیماری روانی شدید هستند، بهترین انتخاب نیست. با این حال گروه های فرآیندی ویژه افراد خاص وبا مشکلات مشابه مثل اعتیاد، کم رویی یا اختلال روانی شدید و سایر، قابل برگزاری هست، بنابراین شاید بهتر باشد بگوییم که گروه های مختلف فرایندی برای افراد مختلف مناسب هستند.

 

چگونه به یک گروه فرآیند/تحلیلی بپیوندیم؟

پیوستن به گروه به طور معمول با تنظیم یک جلسه فردی با رهبر گروه آغاز می شود.  این زمان برای بحث در مورد اهداف خود، به دست آوردن درک وضعیت شما و برای تعیین اینکه آیا گروه های موجود احتمالاً نیازهای شما را برآورده می کنند، استفاده می شود. اگر اینطور نبود، معمولاً یک پیشنهاد یا ارجاع جایگزین ارائه می شود.  اگر گروه مناسب شما بود، ممکن است از شما خواسته شود تا درباره زندگی و نگرانی های خود به تفصیل بحث کنید و ممکن است زمانی برای آماده سازی شما برای ورود به گروه صرف شود. لذابعضی اوقات بیش از یک جلسه فردی لازم است. همچنین غیر منتظره نیست که منتظر بمانید تا گروه برای حضور عضویت جدید آماده شود. لذا اگر بلافاصله واردگروه نشدید، تعجب نکنید.

در جلسات گروه درمانی چه اتفاقی می افتد؟

جلسات گروهی در یک زمان ثابت و مکان مشخصی، یک بار (یا دو بار) در هفته برگزار می شود.  همه اعضا به همراه رهبر گروه در یک دایره می نشینند.  نقش رهبر محافظت و مشاهده گروه، توجه و در نظر گرفتن پویایی هایی است که ممکن است آشکار شود و در صورت احساس مفید بودن آنها افکار خود را به اشتراک بگذارد. رهبر به عنوان عامل درمان کننده در گروه در نظر گرفته نمی شود، تمام پاسخ ها را ارائه نمی دهد بلکه گروه را تسهیل می کند. لذا تعامل اعضا بیشترین تغییر را ایجاد می کند.

موضوعات مورد بحث به طور خودجوش توسط افراد گروه شروع به بیان شدن می کنند. اعضا تشویق می شود تا آنجا که می توانند در بیان افکار و احساسات خود درباره زندگی شان و تجربه اینجا و اکنون خود از حضور در اتاق گروه در آن لحظه صداقت داشته باشند.  سؤالاتی مانند "شنیدن این حرف چطور بود؟"  "آیا این افکار، خاطرات، احساسات یا ایده هایی نزد شما بوجود آورده است؟" می تواند برای شروع گفت و گو در گروه کمک کننده است.

همه تشویق می شوند تا بطور آزادانه تداعی ها، خاطرات، گفته های قبلی، تشویق و حمایت یا هر چیز دیگری که هر لحظه شکل می گیرد را با سایر اعضا به اشتراک گذارند.  بعضی اوقات سکوت حاکم‌می شود و در بعضی اوقات دیگران کلی حرف برای به اشتراک گذاشتن دارند. گاهی اوقات اتاق از خنده پر می شود وگاهی جو سنگین می شود. وظیفه هر عضو این است که به اندازه کافی باحضور فعال در گروه خودرا افشا کند تا دیگران بتوانند با آنها آشنا شوند. در واقع گروه با اصل احترام به عقاید دیگران، و گفت و گو در مورد تفاوتها شکل گرفته است. پیوستن به گروه می تواند باعث احساس اضطراب برای عضو یا اعضاء جدید باشد. در اولین جلسه، بسیاری احساس می کنند که با اعضای دیگر گروه ارتباط کمی دارند یا می ترسند فضای کافی برای دغدغه های آنها وجود نداشته باشد. برای اسقرار و یافتن مکان شخصی و یادگیری نحوه استفاده مؤثر از گروه کمی زمان لازم است. هیچ کس ملزم به صحبت یا آشکار کردن مسائل صمیمی نیست مگر اینکه بخواهد.
چه مدت گروه های تحلیلی/فرایندی طول می کشند؟

برخی از گروه های فرآیند از نظر زمانی محدود هستند (به عنوان مثال ۱۲ هفته) اما بسیاری از گروه های فرآیند/تحلیلی روانشناختی برای تغییر عمیق و چشمگیر هدف دارند و غالباً پایان پذیر هستند. بعضی از اعضا چند ماه باقی می مانند وبرخی برای سالهای زیادی باقی می مانند که و به طور فعال کار می کنند و از گروه با دستاوردهای با ارزشی خارج می شوند.

دیدگاه کاربران
ارسال دیدگاه