بایدها و نبایدها در مورد پول تو‌جیبی؟؟؟؟

فریبا قلعه نوی، مشاور کودک و نوجوان

بر همگان روشن است که پول، ابزار مهمی است كه در بـسیارى از موقعیـت‌هـاى زنـدگى هـر یـك از مـا نقـش تعیین كننده و انكارناپذیرى دارد. از این رو چگونگى اسـتفاده از آن مـى توانـد در میـزان خـشنودى مـا از شـرایط زندگى مان تأثیر عمده اى داشته باشد. در دنیاى مدرن به دلیل پیچیدگى هـایى كـه در روابـط پـولى وجـود دارد، برنامه ریزى مالى امرى ضرورى محسوب می شود.
 آموزش مهارت استفاده از پول مانند سایر مهارت هاى زندگى می بایست از سنین پایین تر آغـاز شـود.پـول توجیبى کودکان می تواند شروع خوبى براى یاد دادن این مهارت به كودكان و نوجوانان باشد.

پول توجیبى مقدار پـولى اسـت كـه والدین با هم توافق مى كنند كه به بچه ها بدهند تا آنها بتوانند پاسخگوی نیازهاى خـود باشند.

نكتـه‌ى مـورد توجه این است كه پول توجیبى نباید به دست آورده شود.

اشتباهى كه اغلب در خانواده ها رخ مى دهد ایـن اسـت كه برخى از والدین تصور مى كنند پول توجیبى پاداشى براى رفتـار خـوب و یـا دسـتمزدى بـراى كـار روزانـه ى بچه هاست. به همین دلیل از آن به عنوان وسیله اى براى فشار آوردن بر كودكان و وادار كـردن آنهـا بـه اطاعـت استفاده مى كنند.

نكته ى مهم این است كه پول توجیبى وسیله اى آموزشى و تربیتى است كه هدف و نتیجـه ى مشخـصى دارد. ما مى خواهیم از طریق حق انتخاب و واگذارى مسئولیت، به فرزندان خـود یـاد بـدهیم كـه چگونـه از پـول شـان استفاده كنندو نیز آنها را در اندوختن تجربه در این راه یارى كنیم.

از طرفى پول توجیبى می تواند زمینه ساز مناسبى براى ورود كودكان و نوجوانان به دنیـاى بزرگـسالان باشـد . بنابراین تعیین مقررى مناسب براى فرزندان با توجه به شرایط و امكانات اقتصادى خانواده و وضعیت رشدى افراد و همچنین سن آنها از عوامل مهم زیربنایى براى رشد شخصیتى و اجتماعى فرزندانمان به حساب مى آید.

پـول توجیبى همان پولى است كه باید به صورت منظم (روزانه، هفتگى، ماهانه) به فرزندان داده شود بایـد بـا این پول وسایلى را كه خارج از برنامه  مى خواهند، تهیه كنند و یا در خرید آنها مشاركت داشـته باشـند. در كـل پول توجیبى صرف نیازهاى ضرورى نمى شود. نیازهاى ضرورى فرزندان باید توسط والدین برآورده شود.

سن پرداخت پول توجیبى ؟؟؟؟

وقتى كودكان به سن ۶ سالگى مى رسند. به معناى واضـح تـر بایـد آنقـدر بـزرگ شـده باشـند كـه بتواننـد مسئولیت پولشان را به عهده بگیرند. باید به كودك توضیح دهیـد كـه مبلغـى پـول بـه عنـوان مـستمرى بـه او مى دهید و او در قبال آن مقدار پول مسئول است . پس پول دیگرى از شما نمى گیرد تا اینكه نوبت پول توجیبى بعدى شود. با او در مورد پول صحبت كنید و در خرج كردن به او كمك كنید
اگر زودتر از زمان ورود به دبستان هم رشد عقلى مناسبى در كودك خود دیدیـد، مـى توانیـد پرداخت را آغاز كنید. در كل، سنى كه شروع به دادن پول توجیبى مى كنید به كودك شما بستگى دارد.

 به معناى واضح تر پول توجیبى را زمانى براى كودك مى توان در نظر گرفت كه او بفهمد پول چیست.

اسـتفاده از پول یكى از رایج ترین قراردادهایى است كه در اجتماع وجود دارد و كودك از یك زمان باید بفهمد كـارى كـه انسانها انجام مى دهند به پول تبدیل مى شود و پول مى تواند به كالا بدل شود. هنگامى كه او توانست نگهـدارى، شمردن و حساب كردن پول را یاد بگیرد و دست به انتخاب بزند، یعنى بداند با یك مقدار پول كـه بـه فروشـگاه مى رود مى تواند از بین كالاهاى موجود یكى را انتخاب كند، از آن زمان به بعد مى توانیم پول تـوجیبى را بـراى او در نظر بگیریم.

در ایران به طور میانگین براى كودكان حدود سن دبستان مى توانیم پول توجیبى را در نظر بگیریم و به آن هـا بگوییم با این پول مى توانى از بوفه اى كه در مدرسه وجود دارد خرید كنى، یعنى به آن ها حق انتخاب بدهیم. بـه این ترتیب كودك مى فهمد كه با موجودى خود مى تواند چیزى را انتخاب كند و بابت آن پول پرداخت كند. پس مسئولیت پولى كه در اختیار دارد با خود اوست.

یادمان باشد که: كودكان همیشه مى بینند و یاد مى گیرند.

پـس بـراى یـاد دادن مطلبى به آنها از كوچكى شروع كنید. مثلاً با همین پول توجیبى، یاد دادن مهارتهـاى مـالى را شـروع كنیـد.

اجازه بدهید فرزندانتان مسئولیت پولشان را خودشان برعهده بگیرند و در آن راستا رشد كنند. آموختن چگونگی درست استفاده كردن از پول توجیبى به فرزندانمان بسیار مورد اهمیت است.
با فرزندانتان بازىِ خرید كردن انجام دهید.. به آنها پول بدهید كه به خرید بروند و هرچه مى خواهند تهیه كننددر این بازى ابتدا به آنها پول درشت بدهید، وقتى در خرد كـردن و خـرج كـردن و كـاهش و افـزایش مهارت پیدا كردند، آنها را با خود به خرید ببرید كه این بازى را در دنیاى واقعى هم تجربه كنند.

به كودك بیاموزید طورى خرید كند كه بتواند با باقیمانده ى پولش چیز دیگرى هم بخرد.با پول خُرد شروع كنید كه بتوانند شمردن همه نوع پول را یاد بگیرند . هیچ وقت براى پس انـداز كـردن دیر نیست. به آنها یاد بدهید كه پول خُردهاى خود را درون یك قلك بیندازند و خودتان نیز ایـن كـار را انجـام دهید تا بچه ها یاد بگیرند كه چگونه پولشان را پس انداز كنند

وقتى شما با فرزندتان به خرید مى روید راجع به ارزش پول با كودكتان صحبت كنید.

اگر مى خواهید پولى را پس انداز كنید آن را با فرزند خود شریك شوید و به او نـشان دهیـد كـه چگونـه پول خود را پس انداز مى كنید. از حق انتخاب هایى كه در خانه دارید مثـل خریـد خانـه و مـسافرت رفـتن و….

از گفتن كلمه ى «نه» نترسید. وقتى كه بچه اى چیزى از شـما درخواسـت مـى كنـد كـه بـه هـر دلیـل نمى خواهید به او جواب مثبت بدهید، بدون هراس به او «نـه» بگوییـد! البتـه دلیـل آن را هـم بگوییـد . بـراى او تشریح كنید كه چرا نمى تواند آن وسیله را داشته باشد .اگر آن وسیله گران است یا اینكه شما پول كافى ندارید موضوع را به فرزندتان بگویید.

كودكان باید درك كنند كه هر چیز را كه دلشان بخواهد نمى توانند داشته باشند.

از زمان كودكى پس انداز كردن را به آنها آموزش دهید. اگر خواستند چیزى را بخرند بـه آنهـا كمـك كنید كه هر هفته مقدارى از پول توجیبى شان را كنار بگذارند تا بتوانند وسیله ى مورد نیازشان را خودشان تهیـه كنند

دلیل اصلى پول دادن را فراموش نكنید.

اگر براى اولین بار دچار مشكل شده باشـد و پـول تـوجیبى اش را تمـام كرده باشد، به او بگویید كه كمكش مى كنید و بگذارید بداند كه بعد از آن همیشه باید نتیجه را به شـما گـزارش دهد.

از اینكه بیشتر به او پول بدهید پرهیز كنید.

بر گرفته از :كتاب ” پول توجیبی: آموزش مهارتهای روزمره زندگی به فرزندان” . تألیف دكتر شكوفه موسوی.