اهمیت تعیین محدوده زمانی استفاده از کامپیوتر برای فرزندان

مصاحبه گروه اجتماعی شهرآرا آنلاین با خانم الهه دروگر

به گزارش گروه اجتماعی شهرآرا آنلاین روان‌شناسان و محققان به‌تازگی شروع به تشخیص و درک این مسئله کرده‌اند چگونه والدین پرمشغله می‌توانند به فرزندان خود یک رابطه سالم با تکنولوژی را یاد دهند؟

بر اساس مطالعات اخیر که از سوی رسانه‌های جمعی انجام‌شده است، درصد کودکان آمریکایی کمتر از هشت ‌سال که به دستگاه‌های هوشمند دسترسی دارند از ٥٢درصد در سال٢٠١١ به ٧٥‌درصد در سال‌٢٠١٣ رسیده است و زمان استفاده آن‌ها از این دستگاه‌ها‌، سه ‌برابر شده است.

استفاده از رسانه‌های جمعی در میان کودکان بزرگ‌تر حتی بیشتر از این میزان بوده ‌است. آکادمی اطفال در آمریکا دریافته که کودکان هشت تا ١٠‌ساله به‌طور متوسط روزانه هشت ‌ساعت را با وسایلی چون تبلت‌، بازی‌های ویدئویی و دیگر وسایل دیجیتال می‌گذرانند. کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان روزانه بیش از ١١‌ساعت را با این وسایل مشغول‌اند. این آمار و ارقام برای کودکانی که در اتاق خود تلویزیون دارند، به‌مراتب بیشتر هم می‌شود.

محققان دریافته‌اند که رابطه مستقیمی بین مقدار زمانی که کودکان با وسایل الکترونیکی می‌گذرانند و میزان سلامتی و پیشرفت آن‌ها وجود دارد. درواقع قرار گرفتن بیش‌ازاندازه در معرض وسایل الکترونیکی به افزایش اختلالات جسمی‌، روانی و رفتاری کمک می‌کند‌، روان‌شناسان و محققان به‌تازگی شروع به تشخیص و درک این مسئله کرده‌اند. اما امروزه چگونه والدین پرمشغله می‌توانند به فرزندان خود یک رابطه سالم در استفاده ازاین‌گونه وسایل را یاد بدهند؟

در گفتگو با خانم الهه دروگر روان‌شناس کودک بیشتر به این موضوع و نحوه کنترل والدین بر فرزندان پرداخته‌ایم.

ضرورت توانمندی کودک در استفاده از وسایل الکترونیک

الهه دروگر در بیان استفاده از وسایل الکترونیک برای فرزندان می‌گوید: در سال‌های اخیر رشد تکنولوژی و وسایل الکترونیک وسعت زیادی پیداکرده است تا جایی که خانواده ناگزیر است اجازه دهد، فرزندش آموزش ببیند و مسلط باشد.

وی با بیان اینکه تا چند سال آینده همه آموزش‌ها از این طریق انجام می‌شود، تصریح می‌کند: آموزش استفاده از وسایل الکترونیکی و مسلط شدن به این مهارت‌ها امروزه برای نوجوانان و جوانان و حتی کودکان ضروری است، چه‌بسا در سال‌های آینده بسیاری از مشاغل نیز به این طریق فعال باشند.

افراط‌ و تفریط آسیب‌زاست

به گفته این روان‌شناس نکته حائز اهمیت در استفاده از وسایل الکترونیکی افراط‌وتفریط است، قطعاً در صورت استفاده بیش‌ازاندازه یا نبود توانایی استفاده از آن آسیب‌زاست.

دروگر استفاده از موبایل، تبلت، کامپیوتر و... را بسته به سن فرزند مجاز می‌داند و عنوان می‌کند: هم‌اکنون برای کودکان دبستانی استفاده از تبلت و کامپیوتر در کنار نظارت مستقیم والدین توصیه می‌شود.

وی اشاره کرد که کودک دبستانی هم‌اکنون برای کارهای کلاسی‌اش به تایپ، جستجو کردن، تهیه پاورپوینت و بسیاری امکانات دیگر مسلط‌ است.

نظارت مستقیم والدین بر کودک

این روان‌شناس ادامه می‌دهد: برای بازی کودک با کامپیوتر و وسایل الکترونیکی نظیر آن باید ساعت و محدوده زمانی مشخص برای کودک‌ونوجوان تعریف شود، درواقع بازی بدون حد‌ومرز کودک به او و روابطش با خانواده آسیب می‌رساند.

این روان‌شناس به‌دقت خانواده‌ها در انتخاب بازی کامپیوتری به‌ویژه برای کودک خود اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: بازی‌های کودک باید بافرهنگ، آداب‌ورسوم و بایدهای هنجاری جامعه و خانواده هماهنگ باشد و البته بسیار ارزشمند است که پدر یا مادر در هنگام بازی با او مشارکت داشته و همراه او باشند.

دروگر به خانواده‌هایی که پدر ‌و مادر هر دوشاغل‌اند و زمان کمتری برای بودن در کنار همدیگر دارند اشاره‌کرده و اظهار می‌دارد: مشارکت در بازی با فرزند ضمن اینکه فایده نظارت خانواده را دارد، تعامل بیشتر والدین با کودک را نیز میسر می‌کند.

بازی، بهترین نوع تعامل پدر با فرزند

به گفته این روان‌شناس بهترین نوع تعامل پدر با فرزند، بازی با اوست. شنا، بازی با توپ، حضور در فضای آزاد و پارک‌ها و حتی بازی با کامپیوتر در کنار یکدیگر توصیه می‌شود.

وی به‌ضرورت به‌روز‌رسانی اطلاعات والدین از کامپیوتر و دیگر وسایل الکترونیکی اشاره و عنوان می‌کند: در بسیاری مواقع دیده می‌شود که فرزندان بسیار جلوتر از پدر‌ و مادر خود هستند و مهارت بیشتری در استفاده از کامپیوتر دارند، در‌حالی‌که این وضعیت آسیب‌زاست و پدر‌ و مادر نمی‌توانند نظارت کافی داشته باشند.

نظارت بر نوجوان غیر‌مستقیم باشد

دروگر درباره نظارت بر بازی‌های نوجوانان می‌گوید: برای گروه سنی نوجوان توصیه می‌شود نظارت غیر‌مستقیم باشد؛ البته نباید به سایت‌های خاص دسترسی داشته باشند و پدر و مادر قبل از امکان دسترسی، قوانین و خط قرمز‌ها را باید برایش تشریح کنند.

نوجوان‌ و جوان با رفتار پدر و مادر و طرز برخورد آنان باید درک کند که اولویت‌ها در برنامه زندگی‌‌‌اش چیست، به‌عنوان مثال درس او حتی مهم‌تر از به دست آوردن توانمندی و مهارت بیشتر در رایانه است. این روان‌شناس با این توضیح معتقد است: استفاده از موبایل برای سنین دبیرستان ناگزیر است و به ارتباطاتش کمک کرده و در استقلال وی نیز موثر است.

این روان‌شناس ادامه می‌دهد: محدود کردن نوجوان باعث خشونت او می‌شود، البته داشتن گوشی با امکانات زیاد توصیه نمی‌شود. همچنین دسترسی به اینترنت بهتر است در منزل و با نظارت پدر و مادر باشد.

کاهش تمرکز و منزوی شدن اثر استفاده بی‌برنامه از تکنولوژی

وی در بیان آسیب‌های بیش‌ازاندازه استفاده از وسایل الکترونیکی می‌گوید: کاهش تمرکز به‌ویژه برای استفاده از بازی نامناسب و پرخشونت قطعی است، چراکه ذهن کودک را درگیر می‌کند و در دراز‌مدت اعتیاد در او ایجاد می‌شود.

زمانی که کودکان و نوجوانان به استفاده از وسایل کامپیوتری اعتیاد پیدا می‌کنند، حتی ممکن است از اصلی‌ترین نیازهای خویش بگذرند و حاضر باشند تنها بازی کنند. این روان‌شناس بر این موضوع تأکید می‌کند و ادامه می‌دهد: بسیاری دانش‌آموزان توانمند و با ضریب هوشی خوب بوده‌اند که با بازی زیاد و وابستگی روانی که به آن پیداکرده‌اند، ارتباطشان با خانواده گم‌شده و تحصیل آن‌ها افت پیداکرده است.

وی خطاب به خانواده‌ها توصیه می‌کند: بهتر است فراغت کودک ‌و نوجوان در محیط خانواده بیشتر تعریف شود و خانواده‌ها در گذراندن اوقات فراغت همراه او باشند.

استفاده بیش‌ازاندازه در رشد ذهنی او مؤثر است

وی اظهار می‌دارد: نوجوان به‌طور طبیعی گرایش به دور بودن از خانواده دارد و اگر ارتباطش بیش‌ازاندازه با اینترنت باشد آسیب دوچندانی خواهد دید.

دروگر بر ارتباط با فامیل و دید‌وبازدید آنان تأکید می‌کند و می‌افزاید: منزوی شدن و تاثیرگرفتن رشد روانی‌حرکتی کودک از دیگر تهدیدهای گرایش بیش‌ازاندازه نوجوان به وسایل الکترونیکی است.

رشد ذهنی کودک در گرو بازی‌های گروهی کودک است، کودک در سنین دبستان باید بیشتر بازی‌های گروهی و تحرکی داشته باشد.

وی در پایان این گفتگو می‌گوید: برای کودک در سنین دبستان روزانه تا دو ساعت استفاده از کامپیوتر و بازی توصیه می‌شود و درباره نوجوانان تا سه ساعت می‌تواند مجاز باشد، البته درمواقعی‌که تکلیف و کار کلاسی کودک‌ونوجوان در استفاده از کامپیوتر است، خانواده باید آن را مدنظر داشته باشد.