چگونگی برقراری ارتباط از طریق تصویر ذهنی

فائزه تربران- روانشناس بالینی، رواندرمانگر تحلیلی و مشاوره خانواده

ما با تصویری که از دیگران در ذهن داریم با ایشان ارتباط برقرار می کنیم ...

طبق یک فرضیه در یک ارتباط بین شخصی، هیچکس به تمامی با دیگری ارتباط برقرار نمی‌کند و معمولاً ما با تصویری که از دیگران در ذهن داریم ارتباط برقرار می‌کنیم اما هرچه بیشتر در مورد وی بدانیم بیشتر می‌توانیم بجای تصویر شخصی با خود شخص ارتباط برقرار سازیم.

ما با تصویری که از دیگران در ذهن داریم با ایشان ارتباط برقرار می کنیم اگر این تصویر با تصویری که آنان از خود دارند، سازگار نباشد نمی‌توانیم ارتباط خوبی با آن‌ها برقرار کنیم. ارتباط کلامی وسیله‌ای برای رسیدن تصویرهای معتبر از یکدیگر است.

گاهی اوقات دیگران ما را آن‌گونه که می‌خواهند می‌بینند و ما نیز دیگران را آن‌گونه که خود می‌خواهیم می‌بینیم.

انتقال پیام ۳۵% کلامی و ۶۵% غیرکلامی است همچنین تأثیر پیام ۷% کلامی ۳۸% به تن صدا و لحن آن و ۵۵% غیرکلامی است.

زبان بدن

• ۸۷% اطلاعات از طریق چشم ۹% گوش و ۴% سایر حواس به مغز وارد می‌شود.

• ۵۵ تا ۶۵% یک پیام به‌طور غیرکلامی انتقال میابد. اعتبار علائم غیرکلامی ۵ برابر بیشتر از علائم گفتاری است.

• زبان بدن دروغ نمی‌گوید.

• با افزایش تحصیلات استفاده از ارتباط کلامی بیشتر از غیرکلامی می‌گردد.

• وضعیت فیزیکی ما به شناخت دیگران از ما کمک می‌کند.

• ما باید یاد بگیریم به زبان بدن خود کنترل پیدا کنیم.

تن‌آگاهی BODY AWARENESS

به وضعیت فیزیکی خود توجه کنید:

معمولاً چگونه می‌نشینید؟ می‌ایستید؟ می‌خوابید؟
الآن چه حالتی به خود گرفته‌اید؟
آیا معنای آن‌ را می‌دانید؟
دیگران چه برداشتی از این حالت شما دارند؟

۳ نوع ارتباط غیرکلامی

• زبان اشاره: شامل فرم‌های رمز شده مثل حرکت شست دست یا علائم راهنمایی

• زبان عمل: شامل حرکاتی که برای رفع نیازها بکار می‌رود مثل نشستن ـ دویدن ـ خوابیدن

• زبان اشیاء: شامل نمایش اشیاء مادی همراه با بدن یا بدون آن مثل لباس پوشیدن ـ وسایل منزل

راهه‌ای ارتباط غیرکلامی:

• حالت چهره: شامل حرکات ابرو و دهان و صورت

• ژست‌ها: شامل حرکاتی در بکار بردن دست‌ها، انگشتان، سر و تنه، پاها

• حالات بدنی: شامل مثل نشستن ـ ایستادن-راه رفتن - دویدن ـ خوابیدن

• تماس چشمی

مثال‌هایی از زمینه‌های ژنتیکی زبان بدن:

• گذاشتن دست‌ها روی سینه

• انداختن پاها روی‌هم

• حرکات تأیید و انکار با سر

• بالا انداختن شانه‌ها موقع ابهام

• نشان دادن دندان‌ها

• مثال‌هایی از زمینه‌های قراردادی:

• علامت شست: ایست – توهین-OK

• حلقه کردن انگشت و شست: پول، صفر، پوچ، OK، توهین

• علامت V: پیروزی، توهین

جهت بدن:

• جهت بدن برخلاف جهت سر نشانگر مسیر مورد علاقه ذهن فرد است.

• زاویه صفر درجه نسبت به‌ طرف مقابل بیانگر نیاز به حفظ حریم خصوصی بین دو نفر است.

• زاویه ۹۰ درجه نیاز به استقلال را نشان می‌دهد.

• زاویه مثلثی به دعوت شخص سوم و پذیرش وی اشاره دارد.

• برای نگه‌داشتن فرد سوم در مکالمه به‌نوبت باید جهت سر را به‌طرف ایشان برگرداند.

حرکات و علائم دست:

• کف دست باز-بلندکردن دست برای سوگند ـ گذاشتن دست روی سینه و قلب = صداقت

• انگشت اشاره = تنبیه ـ دستور ـ پرخاش

• انواع دست دادن: خردکننده ـ ماهی مرده ـ کشیدن ـ کف دست روبه بالاـ کف دست روبه پایین

• انگشتان گرد شده مقابل صورت: ناکامی-روحیه منفی-پنهان کردن یک فکر یا احساس منفی

• دست‌های شیب‌دار: اطمینان به نفس

• مالیدن دست‌به‌هم: اشتیاق

• گرفتن مچ دست از پشت -گرفتن آرنج دست از پشت: بی‌قراری و تلاش برای کنترل خود

• دست روی دهان و بینی: دروغ گفتن ـ مخفی کردن یک فکر

• مالیدن چشم =کشیدن گوش: بی‌میلی به دیدن و شنیدن

• ضربه زدن ـ ضرب گرفتن: بی‌صبری وبی تابی

• دست به‌صورت انگشت به شقیقه: ارزیابی

• دست‌به‌سینه: انتقادـ دفاع

• جمع‌کردن دست‌ها در جلو درحالت ایستاده: اطاعت از مقام برتر

• ایجاد مانع در مقابل بدن با کیف: سعی در پنهان کردن ناراحتی

تماس چشمی:

• برای ایجاد تفاهم لازم است ۶۰ الی ۷۰ درصد نگاه‌ها باهم تلاقی پیدا کنند.

• در یک محاوره دونفره معمولی دو طرف ۶۰ درصد به هم نگاه می‌کنند تنها ۳۰ درصد تلاقی صورت می‌گیرد در هنگام گوش دادن شنونده ۷۵ درصد

• نگاه متقابل ۱ ثانیه و نگاه خیره ۳ ثانیه طول می‌کشد.

• با کاهش فاصله تماس چشمی هم کم می‌شود.

• انبساط مردمک می‌تواند نشانه عشق باشد و انقباض آن علامت عصبانیت.

• عدم تماس چشمی = پنهان کردن یک موضوع

• نگاه با ابرو بالا رفته و از کنار= عصبانیت-شک وتردید-انتقاد

• نگاه با ابرو بالا رفته و از کنار با تکان دادن سر= علاقه‌مندی – ارزیابی

• نگاه با ابرو بالا رفته و گوشه‌های دهان پایین آمده= تعجب

• بستن چشم بر کسی = عصبانیت-دلسردی

• ازخیره شدن به فرد مقابل بپرهیزید.

• حرکات سر و چهره

• گره کردن ابروها = خشم- ناراحتی و درد

• بالابردن ابروها = تعجب- دریافت

• تکان دادن سر رو به پایین = تأیید –تسلیم

• تکان دادن سر رو به اطراف = مخالفت- تأسف

• تکان دادن سر رو به بالا= انکار و عدم پذیرش

ژست‌ها:

• بالا انداختن شانه‌ها = نفهمیدن موضوع- رفع مسئولیت

• مالیدن چانه = ارزیابی

• انگشت روی شقیقه = تفکر و تأمل

• دست‌به‌کمر = مقابله

• دست به چانه= اشتیاق

آنجايي كه بين پیام‌های كلامي و غیرکلامی تناقض وجود دارد افراد عموماً به جنبه‌های غیرکلامی بیشتر اعتبار می‌دهند.

اگر خواستی حقیقت انسان را دریابی به آنچه می‌گوید گوش مده به آنچه نمی‌گوید گوش فرا ده. "خلیل جبران"